Dit initiatief is in juli 2022 Koploper geworden, de tekst heeft in februari 2024 een update gekregen.
Stagiairs in de thuiszorg opleiden tot betrokken professionals die na hun stage blijven werken. Het gebeurt dankzij het Groningse Koploperinitiatief Extramuraal Leerteam. Dit is een nieuwe vorm van stage lopen, waarbij mbo- en hbo-studenten een stageplek delen. De studenten hebben zelf de regie over hun leerproces. Zo ontdekken ze hoe leuk en uitdagend werken in de thuiszorg is.
Praktijkleren op een andere manier
Het Extramuraal Leerteam (ELT) is een nieuwe stageplek in de wijkverpleging. In het ELT delen een mbo-v en een hbo-v student één stageplek. Deze studenten leren hierdoor om samen te werken met collega’s en studenten van verschillende niveaus. Daarnaast ontdekken ze de wijkverpleging, waar vaak een onterecht vertekend beeld van bestaat.
Dit project is opgezet door TSN Verzorging en Verpleging, samen met Hanzehogeschool Groningen en ROC Menso Alting. Ook Lentis en NNCZ zijn betrokken. De Koploper Ketenstage – ‘Student volgt Cliënt’ was een voorbeeld voor het vormen van een leergemeenschap. Die ketenstage richtte zich op hbo-v studenten, terwijl het ELT de verbinding maakt tussen het mbo en hbo.
Het Extramurale Leerteam is opgezet met de volgende doelen:
- Studenten enthousiast maken voor de thuiszorg en het imago van de wijkverpleging verbeteren;
- De kloof tussen onderwijs en praktijk verder dichten;
- Meer studenten een stageplek bieden;
- Studenten met en van elkaar laten leren: leerlingen van mbo- en hbo-niveau komen elkaar zo al in de stage tegen;
- Bijdragen aan het ontwikkelen van verpleegkundig leiderschap bij stagiaires.
Verantwoordelijk voor je eigen leerproces
Bij het ELT heeft de stagiair de leiding over het eigen leerproces. Bepaalde doelen en examens moeten gehaald worden – maar de manier waarop ligt bij de student. Natuurlijk krijgen ze hierbij begeleiding van docenten en werkbegeleiders.
De visie van ELT is om studenten anders naar hun stageplek te laten kijken. Ze volgen en kopiëren niet zomaar hun werkbegeleider. De studenten denken kritisch na en ontdekken hun eigen manier. Zo zijn ze na hun stage positiever over de thuiszorg en de mogelijkheden daarbinnen.
Samen leer je meer dan alleen
Belangrijk bij het ELT is het leren van elkaar binnen een extramurale setting. Een Extramuraal Leerteam wordt gevormd uit 3 verschillende wijkteams. De betrokken werkbegeleiders, praktijkopleiders en docenten uit deze diverse teams ervaren door het ELT meer werk- en leerplezier. Ook de samenwerking tussen de betrokken organisaties groeit hierdoor. Zij leren van elkaar wat wel en niet werkt, en hoeveel ruimte ze de studenten kunnen geven.
Bij het ELT zijn er geen terugkommomenten met de klas. Er zijn bijeenkomsten in een leergemeenschap. Dit is gemiddeld één dagdeel per twee weken. Door deze gezamenlijke overleggen is er meer verdieping in het leerproces. Zo leren de studenten bijvoorbeeld anders kijken naar de kwaliteit van zorg. De ELT-bijeenkomsten zijn er op verschillende niveaus:
- Studenten met docenten. Gericht op het behalen van leerresultaten en examens. Dit kan in de vorm van de samenwerkende studenten in duo’s (mbo-v en hbo-v) of studenten met hun eigen docent (bijvoorbeeld 3 hbo-v studenten met hun hbo-docent);
- Een grote leergemeenschap. Die bestaat uit alle studenten, werkbegeleiders, praktijkopleiders, docenten en eventueel belangstellenden. De studenten leiden de sessies, en iedereen mag input leveren. Onderwerpen voor zulke sessies zijn bijvoorbeeld lastige cliëntsituaties, of persoonlijke vooruitgang.
Geleerde lessen onderling delen
De studenten sluiten hun ELT-stage af met een klein symposium. Hier onderzoeken en presenteren ze onderwerpen als wondzorg, zelfredzaamheid of medicatieveiligheid. En delen ze hun geleerde lessen.
- Ze weten beter wat hun rol als mbo- of hbo-verpleegkundige inhoudt.
- Ze ervaren de thuiszorg als uitdagender dan verwacht.
- Ze hebben meer zelfvertrouwen.
- Ze hebben veel meer geleerd, doordat ze zelf kiezen voor wat ze willen leren. Ze leren een onderzoekende houding aan te nemen en beginnen met het ontwikkelen van verpleegkundig leiderschap.
Het ELT als een verrijking
Tijdens hun stage ervaren studenten leerplezier en merken ze hoe afwisselend de thuiszorg is. Ze zien de thuiszorg als een uitdagende werkplek na hun stageperiode en weten wat hun rol als mbo- of hbo-verpleegkundige inhoudt. Bovendien hebben ze meer zelfvertrouwen en kennis. Deze kennis is zowel inhoudelijk als op het gebied van samenwerking, kritisch denken en verpleegkundig leiderschap. Kortom: de studenten ervaren hun ELT-stage als een verrijking.
Bovendien verlaagt deze werkwijze de werkdruk bij de werkbegeleiders. Wijkverpleegkundigen die de studenten begeleiden hebben nu een coachende in plaats van sturende rol. Ook zo wordt verpleegkundig leiderschap gestimuleerd. Het vraagt een nieuwe mindset van deze begeleiders: niet meer “doe mij maar na”, maar: “wat wil jij leren?”.
Wij spraken initiatiefneemster Miriam van den Berg tijdens de Koploperbijeenkomst in Groningen op 15 september 2022. Bekijk de onderstaande video:
Een toekomst vol verbinding
In de toekomst hoopt TSN dat de leergemeenschappen groter worden. Zo ontstaat er verbinding tussen de verschillende werkvelden. Dit komt de kwaliteit bij cliënten thuis ten goede.
Voor nu gaat dit al de goede kant op. Door de enthousiaste verhalen van TSN, Lentis, NNCZ, de Hanzehogeschool en het ROC zijn er nu ook nieuwe organisaties en scholen aangehaakt. Zoals Zorggroep Meander, ZINN, Buurtzorg, het Alfa College en Noorderpoort. Ook de opleiding Social Work van de Hanzehogeschool is geïnteresseerd.
Update januari 2024 – onderzoek
Dit enthousiasme uit zich ook door middel van een onderzoek. Momenteel wordt namelijk onderzocht hoe een ELT-stage kan bijdragen aan het ontwikkelen van verpleegkundig leiderschap bij mbo-v en hbo-v stagiaires. Het innovatieplatform van het Netwerk ZON is opdrachtgever van dit onderzoek. Belangrijke deelonderwerpen zijn aandacht voor de eigen regie en onderzoekende houding bij de stagiaires, het samen leren binnen de ELT-leeromgevingen, de veiligheid van ELT-omgevingen en wat coaches/begeleiders nodig hebben om de stagiaires goed te coachen.
Het is een participerend actie-onderzoek, dat geheel in stijl wordt uitgevoerd door studenten. De deelvragen worden onderzocht door hbo-v stagiaires binnen hun module onderzoeksvaardigheden (Analyseren en Verbeteren van Zorg, AVZ). De stuurgroep van het project ELT is de opdrachtgever van deze studenten. Een docentonderzoeker uit deze stuurgroep geeft het overkoepelend onderzoek vervolgens vorm.
De hoop is dat het onderzoek positieve resultaten oplevert, waardoor het ELT-project nog verder kan uitbreiden.